Gökyüzünde parlayan milyarlarca yıldızdan biride Aldebaran’dır. Şimdi gelin bu yıldızımızı biraz tanıyalım.
Boğa( Taurus ) takımyıldızı yönünde bulur. Takımyıdızı’nın en parlak yıldızıdır. Görünür büyüklüğü 0.85’tir, bu da onu gece gökyüzündeki en parlak 14. yıldız yapar. Boğanın kırmızı gözü olarak bilinir. Aldebaran, Arapça ‘takip eden’ veya ‘izleyen’ demektir. Bu konumda ‘izlenen’ V harfi şeklinde bir araya gelmiş bir yıldız kümesi olan Hyades’dir (Boğa takımyıldızı yönünde bulunan bir açık yıldız kümesidir).
Aldebaran, Dünya’dan bakıldığında Hyades kümesinin bir parçası gibi görünse de, modern ölçümler aslında onun farklı bir alanda olduğunu gösteriyor.
Dünya’dan 65 ışık yılı uzaklıkta bulunan kırmızı dev yıldızıdır. Onu gökyüzünde Avcı’nın kuşağındaki üç yıldızı bir doğru ile birleştirip yukarıya doğru uzattığınızda Aldebaran’dan geçer. Yedi Kandilli Süreyya’yı (Ülker) tanıyorsanız hemen onun altında görebilirsiniz. Bakıldığında hafif turuncu kırmızımsı renkte görünür.
K5III tipi bir yıldız olarak sınıflandırılan Aldebaran, Hertzsprung-Russell diyagramı’nın Anakol çizgisinden uzaklaşmış bir kırmızı dev yıldızdır. Çekirdeğindeki hidrojen yakıtı tükenmiş ve hidrojen füzyonu durmuştur. Helyum füzyonu için yeterince sıcak olmamasına rağmen, yıldızın çekirdek ısısı kütleçekimi basıncı nedeniyle artmış ve çapı Güneş’in çapının 44,2 katı artmıştır (yaklaşık 61 milyon kilometre). Yıldızı Güneş’in yerine koyarsak atmosferi Merkür’e kadar ulaşırdı.
Aldebaran, yüz milyon yıla yakın bir süre daha yavaş yavaş genişlemeye ve parlaklaşmaya devam edecek. Sonrasında ise usulca dış katmanlarını uzaya saçarak bir gezegenimsi bulutsu oluşturacak. Bulutsunun merkezinde ise şu anki enerji üreten çekirdeği bir “beyaz cüce” olarak açığa çıkacak.
Gökbilimciler zaman zaman parlak yıldızları diğer nesneler hakkındaki bilgilerini arttırmak için kılavuz olarak kullanırlar. Bir örnek, 2006’daki Cassini misyonu sırasında uzay aracının Satürn’ün halkalarının arkasında bir dizi Aldebaran görüntüsü aldığı gerçekleşti.
NASA o zaman, “Bu gözlem türü yıldızların tıkanması olarak bilinir ve parlaklığı iyi bilinen bir yıldız kullanır.” “Cassini halkaların önünden geçerken, yıldızın ışığı dalgalanır ve halkalardaki çeşitli radyal özellikler içindeki halka parçacıklarının konsantrasyonları hakkında bilgi verir.”
Gece gökyüzüne bakar iken sizlere yıldızlar yol gösterecek.
Yukarıya Bakmaya Devam
KAYNAKLAR:
